«تا جایی که قوانین ریاضی (هوش مصنوعی) اشاره به واقعیات دارند، قطعی نیستند، و تا جایی که قطعی باشند، اشاره‌ای به واقعیات ندارند.». آلبرت انیشتین

نقل قول فوق یکی از نقل قول های بسیار مورد علاقه من از انیشتین نابغه فیزیک در مورد پویایی بین ریاضیات و دوگانگی واقعیت و قطعیت است. با افزایش سریع قابلیت‌های یادگیری عمیق و ترنسفورمرها، شاید شناخت (cognition) پزشک بیش از هر زمان دیگری برای کاهش عدم اطمینان و افزایش واقعیت در تصمیم‌گیری‌ها در مراقبت‌های بهداشتی مهم باشد. چندین مفهوم کلیدی در طی این سلسله مقالات مورد بحث قرار خواهد گرفت:

سوگیری شناختی

این سوگیری ها که ابتدا در ژورنال Science در سال 1972 توسط Tversky و Kahneman معرفی شدند، خطاهای سیستماتیک در تفکر به دلیل پردازش یا تفسیر اطلاعات موجود برای تصمیم گیری هستند. در حالی که سوگیری های شناختی کارایی تفکر ما را با این امکان افزایش می دهند که در تصمیم گیری ها سریع تر باشیم (شاید از اجدادمان در موقعیت های تهدیدآمیز تکامل یافته اند)، این میانبرها اغلب می توانند به تصمیم گیری های نابهینه و حتی اشتباه منجر شوند. کانمن این نوع تفکر را سیستم 1 (تفکری سریع و شهودی که کارآمد اما مستعد خطا است) و سیستم 2 (تفکری کندتر و با تأمل که کمتر خطاپذیر است) توصیف کرد.

یکی از عوامل مؤثر در سوگیری های شناختی، میانبرهای ذهنی است که انسان ها تمایل دارند به آن ها تکیه کنند. علل دیگر سوگیری های شناختی عبارتند از توجه ناکافی، و/یا حافظه، انگیزه ها و باورهای فردی و همچنین وضعیت عاطفی و فیزیکی، و تأثیرات گروهی و اجتماعی.

موارد زیر تعدادی از سوگیری های شناختی رایج در موقعیت های روزمره ما از جمله در پزشکی و مراقبت های بهداشتی است:

        ۱. سوگیری تعصب لنگر انداختن (Anchoring bias): اتکای بیش از حد به اطلاعات اولیه

      ۲. سوگیری راه حل دمِ دست (Availability heuristic): تاکید بیش از حد بر اطلاعاتی که به راحتی در دسترس هستند

       ۳. سوگیری تأییدی (Confirmation bias): روی اطلاعاتی تمرکز کنید که با نظریه فعلی شما مطابقت دارد

     ۴. سوگیری تناظری (Correspondence bias): نسبت دادن رفتار به شخصیت یا صفات به عنوان یک قضاوت اجتماعی. به عبارت دیگر، ما فرض می‌کنیم که اعمال افراد با نگرش‌های درونی آن‌ها مطابقت دارند.

      ۵. سوگیری گذشته‌نگری نادرست (Hindsight bias): درک نادرست مبنی بر اینکه پیش‌بینی نتیجه همیشه شناخته شده بود. به بیانی ساده می‌توان گفت که پس از هر رویداد اشخاص به نادرستی تصور می‌کنند که با توجه به شواهد و مدارک، این رویداد قابل پیش‌بینی بوده‌ است.

همه سوگیری های شناختی منجر به پیامدهای نامطلوب در مراقبت های بهداشتی نمی شوند، اما برخی منجر به قضاوت و نتایج ضعیف در  بالین می شوند. می‌توان اقدامات خنثی‌کننده‌ای برای سوگیری‌های شناختی نامطلوب در مراقبت‌های بهداشتی، از جمله خودآگاهی و اقدامات متقابل برای سوگیری‌ها وجود داشت، اما شاید هوش مصنوعی بتواند در موقعیتی باشد که به طور کلی سوگیری را کاهش دهد. این احتمال وجود دارد که، اگر هوش مصنوعی به صورت استراتژیک به عنوان منبع «سیستم 2» به کار گرفته شود، قادر به ایجاد یک مشارکت دوتایی متعادل برای این فرآیند شناختی مبتنی بر انسان و سوگیری‌های شناختی آن کمک کند.

ما در تیم سریر معتقدیم که در حال ارتقای کیفیت مراقبت های سلامتی و حساس سازی جهت اقدامات خود مراقبتی و همچنین بهبود کیفیت آموزش پزشکی با توسعه مدل های هوش مصنوعی هستیم. ما علاقه مند به همکاری با تیم ها و افراد همفکر و هم راستا هستیم اگر شما نیز به این همکاری علاقه مند هستید از قسمت ارتباط با ما با ما تماس بگیرید.